کلتور او ټولنه

د افغانستان د موسیقۍ ملي انسټیټیوټ د بشري حقونو د نړۍوالې ورځې په مناسبت ویلي، چې طالبانو د موسیقۍ په بندولو سره د افغانانو روح او ټولنیز هویت په نښه کړی دی.

که مو پام وي ځیني وختونه شیان، نومونه، شمېرې، ادرسونه یا نور توضیحات هېروو، په خاصه توګه اوسنۍ زمانه کې چې ژوند ډېر مصروف دی.

د نومبر ۲۵مه هر کال د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د نړۍوالې ورځ په توګه نمانځل کېږي.

۵۶ کلنه امریکایې مېرمنې جولي ګبسن کلارک په حیرانونکي ډول د خپل زړښت پروسه ۳۴ سلنه ورو کړې ده. د هغې د وینې په ازموینه کې دا تایید شوه، چې د خپل عمر په پرتله ۳۴ سلنه ځوانه پاتې شوې ده.

په سهار کې د خوب له پاڅېدو سره سم د یوه ګیلاس ګرمو اوبه څښل سخت کار نه دی، کله چې ګټې یې ډېرې وي. سهار وخته په نهار د ګرمو اوبو څښل بدن ته حیرانوونکې ګټې لري.

د طالبانو ‏د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د خپرونو چارو معین او د باختر خبري اژانس مشر ضیاءالحق حقمل وایي، چې یادې ډلې په کابل کې ۴۰۰ عنوانه کتابونه منع اعلان کړي او دغه لړۍ به ولايتونو ته هم وغځول شي. د نوموړي په وینا، یاد شمېر کتابونه له افغاني او اسلامي ارزښتونو سره په تضاد کې و.

امریکا کې یوه طبي څېړنه ښیي، چې د یوه کس د وینې ګروپ کولی شي د هغه کس د فلج خطر په ګوته کړي. د میریلینډ پوهنتون د طب پوهنځي یوې څېړنې د ۶۰ کلونو څخه کم عمر لرونکي کسانو کې د فلج خطر عوامل څېړلي.

په ولسي باور انار هغه مېوه ده، چې په خوړلو یې د انسان زړه تازه کیږي. که څه هم د انارو پاکول لږ څه ستونزمن کار ښکاري، خو د سرو دانو خوړل یې ډېر خوند هم لري، چې په دې ستونزو ارزي مګر د خوند تر څنګ دغه سرې دانې ډېرې ګټې هم لري.

د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت ویلي، چې د ترکیې د همکارۍ اداره (تیکا) به ژر په بلخ ولایت کې د مولانا د پلار د خانقاه د بیا رغولو کار پیل کړي.

د طالبانو د اطلاعات او کلتور وزارت د هنر او فرهنګ مرستیال له دغه منار څخه لېدنه کړې او ویلي یې دي، چې د سېلابونو او طبیعي پېښو له امله یاد لرغوني منار ته زیان اوښتی دی. طالبان وايي، دغه منار په راتلونکي کې هم د زیانمنېدو له ګواښ سره مخ دی.

جنيد بنسټ د پښتو د غوره شعرونو د ۳ کال جايزې اعلان کړې، چې پکې یې نوښتګر شاعر رحمت شاه سایل د کال غوره شاعر بللی او د زر ډالرو جايزه يې ورته ځانګړې کړې. شاعران دغه بنسټ ته شعرونه ليږي او وروسته یې د ادبياتو یو څارپلاوی په انلاين ډول ارزوي، خو غوره شاعر له سیالۍ پرته ټاکل کېږي.

په هند کې د «ای سي ۸۱۴ کندهار های جیک» فلم د لړۍ په اړه د حکومت او نيټ فلېکس ادارې تر جنجال وروسته، نيټ فلېکس ويلي، چې د فلم په ځینو برخو کې بدلون راولي. د نيټ فلېکس وايي، چې د دغه سريال د پیل اعلان تغيروي تر څو د یرغمل نيوونکو اصلي او مستعار نومونه په کې شامل کړي.

د موسیقۍ ملي انسټیټیوټ د طالبانو له‌خوا د موسیقۍ د ۲۱ زرو الو له منځه وړل د افغانستان پر «فرهنګي میراثونو برید» ګڼي.

د فرانسوي سینما د افسانوي لوبغاړي الین ډیلون اولادونو په یوه اعلاميه کې ويلي، چې پلار یې د اوږدې ناروغۍ وروسته د ۸۸ کلونو په عمر مړ شو. په اعلاميه کې ویل شوي: «نوموړی د فرانسې په دوشي ښار کې د خپلې کورنۍ او درېيو زامنو په حضور کې مړ شوی.»

د افغانستان د موسیقۍ د ملي انستیتیوت مشر احمد سرمست وايي، چې زهره او د افغانستان ځوانانو ارکستر د امریکا په ښارونو کې کنسرتونه جوړ کړي.

د بشري حقونو د ملاتړ بنسټ په افغانستان کې د طالبانو له‌خوا د فرهنګي شتمنیو د لمنځه وړلو په اړه خبرداری ورکړی او له نړۍوالې ټولنې یې وغوښتل، چې په دغه هېواد کې دې «فرهنګي ناورین» له پامه نه غورځوي.

د نړۍ تر ټولو لنډ واده د ټولنیزو رسنیو کاروونکي حیران کړل. په کویټ کې یوې جوړې تر واده پنځه دقیقې وروسته طلاق واخیست. د دوی له نکاح کولو ایله درې دقیقې تېرې وې چې بېرته د طلاق مرحلې ته ولاړل.

د دغه لرغونپوه خور هما طرزي افغانستان انټرنشنل ته وویل، زمریالی طرزي د جمعې په ورځ د چنګاښ په ۲۹مه د فرانسې په سټراسبورګ ښار کې مړ شو. زمریالی طرزي په ۱۹۳۹ کال کې په کابل کې زېږېدلی.

دغه کلنۍ مشاعره چې د میدان وردګ ولايت د نرخ ولسوالۍ د صد مردې په دره کې جوړه شوې وه، تر ډېره په کې شاعرانو هغه شعرونه ولوستل چې د واکمن نظام په خوښه ویل شوي وو.

څېړونکي وايي، چې انسانان له پیړیو راهیسي مستې خوري او هره ورځ د مستو خوړل د انسان بدن ته ګڼې روغتيايي ګټې لري. څېړنې ښيي، چې په اوړي کې د مستو خوړل په بدن کې د اوبو د کمښت خطر کموي.

د هندي سینما د وتلي ستوري سلمان خان پلار سلیم خان وايي، چې زوی یې ډېر ساده مزاجه دی او ډېر ژر مینه کوي؛ خو له واده ډاریږي چې "انتخاب کړې مېرمن به یې د مور په څېر ټوله کورنۍ سمبال کړي او که نه".

سېلاب خیریه بنسټ نن د ننګرهار په مرکز جلال اباد کې د ۱۳۰ زلمیانو او پېغلو ډلیز واده وکړ. د دغه بنسټ مشر سید احمد سېلاب وايي، ننګرهار د افغانستان په کچه واحد ولايت دی چې خسرګنۍ خپلو زومانو ته ولور او ټول لګښتونه وبښل.

په غور کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست اعلان وکړ، چې د جام منار د خوندي کول کار به ډېر ژر پیل کړي. دغه ریاست نن په یوه خبرپاڼه کې لیکلي، چې د طالبانو پلاوي د جام منار د وضعیت ارزونه کړې ده.

د ښځو د تعلیم مخنیوی او د دغه «حق» لپاره د غږونو پورته کول دومره ډېر وشاربل شول، چې ښايي ځینې خلک یې له ډېرې ناهیلۍ نور نه یادوي او ځينې وګړي یې هم له ضد او عقدې څخه.

د تاجکستان ولسي جرګې د «دودونو او عنعناتو د ترتیب» په قانون کې د بدلون له لارې د بورقې یا څادرۍ اغوستل منع کړل.

عزت الله ځواب زه له ډېرې مودې راهیسې پېژنو، سرشاره شاعر دی او تل په خپله نړۍ کې غرق وي. هغه په روان دور نیوکه خپل حق ګڼي او په شاعرانه او طنازانه انداز خپله نیوکه بیانوي.

عوامي نشنل ګوند په یوې خبرپاڼې کې د دغه ګوند د غړي او د پښتو ژبې د مشهور شاعر اکمل لیوني د مړینې خبر ورکړی. نوموړی د اوه اویا کلونو په عمر په خیبر پښتونخوا کې پرون مړ شوی دی.

مشهور امریکایي سندرغاړی جان لیجنډ د «ستاره افغان» په نوم د نوي پوډکاسټ کوربه‌توب کوي. دا مستند فلم د ستاره افغان د مشهورو ټلویزیوني خپرونو کیسه بیانوي، چې د طالبانو تر واکمنۍ مخکې یې په طلوع تلویزیون کې ۱۵ فصلونه خپاره شوي.

په کابل کې د چین سفیر د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور وزارت ته ډاډ ورکړی، چې د عینک د مسو پروژه به د فرهنګي کارونو له زیان پرته ترسره شي.

هندي رسنیو ویلي، چې د بالیووډ نامتو ستوري سلمان خان پر کور د ډزو په تور د یوې مجرمې ډلې دوه غړي نیول شوي دي. ویل شوي، چې دغو دوو کسانو د دوو غرنیو وزو د وژلو د غچ اخیستو په موخه د دغه مشهور هنرمند پر کور ډزې کړې دي.

یوناما فضا ته د انسان د ورتګ د نړۍوالې ورځې په درشل کې ویلي، پښتو څلورمه رسمی ژبه وه چې په فضا کې پرې خبرې شوې. یوناما ویلي، افغان ستورمزلي عبدالاحد مومند په ۱۹۸۸کال کې فضا ته سفر وکړ او له هغه ځایه یې خپلې مور او د وخت له ولسمشر ډاکتر نجیب سره په پښتو ژبې خبرې وکړې.

د کاناډا په ټورنټو ښار کې ګڼ شمېر افغانان د اختر په لومړۍ ورځ سره یو ځای شوي وو او د اختر لمونځ یې په شریکه ادا کړ. په ټورنټو ښار کې چهارشنبه د اختر په لومړۍ ورځ د افغان ټولنیزو خدمتونو مرکز افغانانو لپاره د اختر د لمانځه تابیا ترڅ د اختر مبارکۍ پروګرام هم نیولی و.

د طالبانو او سعودي عربستان د اعلان له مخې، نن د وري ۲۲مه د شوال او د اختر له لومړۍ ورځې سره برابره ده. په افغانستان کې د وروستیو امنیتي اندېښنو سره، سره طالبان د اختر په ورځو کې له بشپړو امنیتي تابیاوو خبر ورکوي.

د غنا په پلازمینه کې له یوې ځوانې نجلۍ سره د انیمیسم مذهب د یوه ۶۳ کلن دیني عالم واده په دغه هېواد کې د خلکو غوسه راپارولې او ځینو خلکو یې د نیولو غوښتنه کړې ده. یاد عالم د تېرې شنبې په ورځ اکرا ښار ته څېرمه په دودیزو مراسمو سره له دغې نجلۍ سره واده وکړ.

د طالبان د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د هنر او کلتور مرستیال وايي، چې په افغانستان کې يو شمېر کسان په يو او بل نوم هڅه کوي، چې تاريخي اثار او شتمنۍ قاچاق او یا تخريب کړي. عتیق الله عزيزي د تاريخي ارزښتونو ساتنه د ټولو (ديني) دنده وبلله.