په ترکیه کې یو ۲۹ کلن افغان د خپلې مېرمنې د وژنې په تور نیول شوی او زندان ته لېږدول شوی دی. د محلي رسنیو د راپورونو له مخې، دغه سړي خپله مېرمن د خپلو څلورو ماشومانو په مخ کې له مرۍ نیولې او وژلې ده.
د طالبانو د امربالمعروف وزارت خبر ورکړی، چې د هېواد په بېلابېلو ولایتونو کې یې د ښځو د حقونو اړوند ۳۷ بېلابېلې قضیې حل کړې دي. دغه وزارت وایي، له دې ډلې ۱۶ د کورني تاوتریخوالي، ۸ د میراث، پنځه د جبري نکاحوو او پاتې ۸ نورې د طلاق تر څنګ د نفقې اړوند قضیې وې.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو خپلواک راپور ورکوونکي ریچارډ بېنېټ د ملګرو ملتونو عمومي غونډې ته په خپل تازه راپور کې ویلي، چې طالبانو عدلي او قضايي نظام په یوه «وسله» بدل کړی؛ څو ښځې او نجونې پرې وځپي. هغه دا کړنه د «بشر ضد جنایت» بللې.
طالبانو چې د افغان مېرمنو پر مخ د ژوند، زده کړو، کار او ټولنیز مشارکت دروازې تړلې دي، ښځې بیا هم چوپ نه دي پاتې شوي. د خاموشۍ له پردو راوتلې، د ډار له دېوالونو اوښتي او خپلو بنسټیزو حقونو لپاره یې د مقاومت داسې فصل پیل کړی، چې نه یوازې په هېواد، بلکې نړۍ ته یې هم غږ رسېدلی.
د اسلامي جمهوري نظام له پرځېدو وروسته، افغانې ښځې له بېساري تاوتریخوالي، بندیزونو او محدودیتونو سره مخ شوې. طالبان چې د ۲۰۲۱م کال د اګسټ په ۱۵ نېټه بیا په غېر مشروع ډول واک ته ورسېدل، د ټولګډونه حکومت او د ښځو د حقونو ژمنې یې وکړې، خو عملي ګامونه یې له دغو ژمنو سره په ټکر کې و.
د بشري حقونو څار سازمان په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ څلورمې کلیزې په درشل کې ویلي، چې دغې ډلې د افغان ښځو پر وړاندې خپل ظلمونه او تاوتریخوالی لاپسې پراخ او ژور کړی دی.
د ننګرهار لپاره د طالبانو د امنیه قوماندانۍ ویاند سید طیب حماد ویلي، په ننګرهار کې د یوې ښځینه روغتیاپالې د وژنې په تړاو دوه کسان نیول شوي او دغه کسان به له لومړینو څېړنو وروسته عدلي او قضايي ارګانونو ته وسپارل شي.
د فوټبال نړیوالې ادارې (فیفا) ویلي، د افغان ښځینه کډوالو لوبډلې په سیډني کې د استعداد پېژندنې کمپ کې ګډون وکړ. فیفا ویلي، چې دا لمړی ځل دی، چې افغان کډوالې ښځې له هېواد څخه بهر په رسمي کمپ کې راټولې شوې دي.
د افغانستان د مدني ټولنې څلورو بنسټونو له خوا د افغان ښځو لپاره د یوې ولسي محکمې د جوړېدو اعلان شوی، چې هدف یې د طالبانو پر وړاندې د عدالت غوښتنه، د جنسيتي ځورونې پر وړاندې د معافیت فرهنګ له منځه وړل او د طالبانو د ظلم او ځپنې د عادي کېدو مخنيوی ښودل شوی.
په داسې حال کې چې افغان نجونې او ښځې په بشپړ ډول له خپلو بنسټیزو حقونو محرومې شوې دي؛ د طالبانو د امربالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزارت ادعا کړې، چې په پکتیا کې د ۱۶کلنې دښمنۍ ختمېدو په بدل کې د یوې نجلۍ د ودولو مخنیوی شوی.
که څه هم افغان ښځې د طالبانو «ځپونکو او سختو» بندیزونو سره مخامخ دي؛ خو په دې وروستیو میاشتو کې افغانستان ته د بهرنیو ښځینه سېلانیانو د ورتګ څپه پراخه شوې ده.
د طالبانو د امربالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزارت وايي، په زابل ولایت کې یې د هغې ځوانې مېرمنې د نکاح مخه نیولې چې خسرګنۍ یې غوښتل هغه یو شپږ کلن ماشوم ته د هغې له خوښې پرته په نکاح کړي.
د ملګرو ملتونو د ښځو اداره (UN Women) د خپل ۱۵ کلن ماموریت د کلیزې په مناسبت ویلي، چې د نړۍوال وضعیت د خرابوالي له امله د ښځو لپاره په ځانګړي ډول په افغانستان کې د برابرو فرصتونو مبارزه ورځ تر بلې سختېږي.
د طالبانو د امر بالمعروف او نهی عن المنکر محتسبانو د سمنګان ولایت د عامه، تجارتي او تفریحي مرکزونو د لیدنې پر مهال له ښځو څخه د اسلامي حجاب د مراعت کولو غوښتنه کړې او په ټولنه کې یې د دیني او اخلاقي ارزښتونو د ساتنې پر اهمیت ټینګار کړی دی.
په کابل کې د ښځو د نیونو سره هممهاله؛ د طالبانو د امر بالمعروف، نهې عن المنکر او شکایتونو اورېدو وزارت سېشنبه (د زمري ۷مه) پر اېکس پاڼه کاږلي، چې په غزني، زابل، وردګ او خوست ولایتونو کې یې ۷ مېرمنې له تاوتریخوالي ژغورلې دي.
د بشري حقونو د څار سازمان د دوشنبې په ورځ په خپل تازه راپور کې ویلي، چې طالبانو په تېرو دوو اونیو کې د حجاب د اصولو د نه مراعتولو په پلمه لسګونه ښځې او نجونې د کابل له بېلابېلو سیمو نیولي دي، چې د طالبانو دا اقدام د افغان ښځو پر خپلواکۍ یو «بېرحمانه یرغل» بلل کېږي.
د بشري حقونو څار سازمان څېړونکې سحر فطرت ویلي، چې طالبانو په کابل کې لسګونه نجونې له حجاب څخه د سرغړونې په تور نیولې دي. نوموړې وایي:« په دې کړنو سره طالبان هڅه کوي، چې ښځې له خپلې ازادۍ بې برخې او د دوی بشپړ اطاعت ته اړې کړي.»
په ایران کې د طالبانو د سفارت سرپرست په تهران کې د یوې افغان مېرمنې او د هغې د درېیو ماشومانو د وژنې له امله د وژل شویو له کورنۍ سره غمشريکي کړې او ویلي یې دي، چې دا قضیه به له ایراني چارواکو سره په جدي ډول تعقیب کړي.
د طالبانو پخوانۍ بندي نادیه سادات وایي، له هغه وروسته چې یې د طالبانو لهخوا د جنسي ځورونو او بشري سرغړونو په اړه رسنیزې څرګندونې وکړې، اوس له ډېر سخت وضعیت سره مخ ده. نوموړې وايي، که څه هم له هېواده وتلې، خو ژوند یې خوندي نه دی او د مرستې غږونه یې تر اوسه نااورېدلي پاتې دي.
د فوټبال نړیوالې ادارې (فیفا) د جمعې په ورځ اعلان وکړ، چې د سکاټلنډ پخوانۍ نړیواله لوبغاړې او روزونکې پاولین هامل یې د افغان ښځینه کډوالو لوبډلې لومړنۍ روزونکې ټاکلې ده. هامل د سکاټلنډ لپاره ۱۴۱ نړیوالې لوبې کړي او د دغه هېواد د ۱۷ او ۱۹ کلنو ښځینه لوبډلو روزونکې پاتې شوې ده.
د «ارغواني شنبو» په نوم د معترضو ښځو غورځنګ خبرداری ورکړی، چې طالبانو ته د مشروعیت ورکولو لپاره هر ډول تعامل، خبرېاترې یا هڅه په افغانستان کې د ظلم، جبر او پراخو بشري حقونو سرغړونو عادي کولو په مانا ده.
د طالبانو مشر ملاهبت الله له لوري له شپږم ټولګي پورته د نجونو پر زدهکړو د بندیز له امله اوس ډېری نجونو دیني مدرسو ته مخه کړې او د عصري علومو ځای اوس مدرسو نیولی دی. د راپورونو له مخې؛ افغانستان کې اوسمهال د نجونو مدرسې هم ډېرې شوې دي.